Zima w Polsce

Styczeń w Polsce to statystycznie najchłodniejszy miesiąc w roku. Dodatkowo co pewien czas napływają do nas bardzo mroźne fale powietrza ze wschodu i z północy, przynosząc spadki temperatur poniżej -20° C. Jak w tych temperaturach zachowują się nasze pojazdy? Co dzieje się z układami mechanicznymi? Z elektroniką? Jak możemy zadbać o nasz pojazd tak, żeby służył nam nawet w trakcie takich mrozów?

Mechanika w niskich temperaturach

Układy mechaniczne pojazdu są skonstruowane dla zadanych przez projektanta warunków klimatycznych, takich jak:

• temperatura
• wilgotność powietrza
• ciśnienie.

Praca układu w warunkach skrajnie odbiegających od tych zadanych powoduje jego znacznie szybsze zużycie, a czasami nawet uszkodzenie. Do układów mechanicznych pojazdu należy nie tylko silnik napędowy, ale również:

1. Skrzynia biegów
2. Tylny most z mechanizmem różnicowym
3. Sprzęgło
4. Skrzynka rozdzielcza (dla pojazdów z napędem 4x4)
5. Przedni most (dla pojazdów z napędem 4x4)
6. Przekładnia kierownicza z układem wspomagania
7. Układ hamulcowy
8. Napędy otwierania szyb, szyberdachu, bagażnika
9. Napęd wycieraczek

To oznacza dużo dodatkowych elementów (szczególnie w bogato wyposażonych pojazdach), które narażone są na ekstremalne warunki pracy. Większość elementów mechanicznych w swoich przekładniach stosuje olej, smar lub elementy teflonowe, których parametry są silnie związane z temperaturą pracy. Charakterystyki lepkości oleju i smarów określają ich odporność zarówno na wysokie, jak i niskie temperatury. Dla większości stosowanych powszechnie materiałów smarnych ta odporność kończy się na temperaturze -10 lub czasami -20 stopni Celsjusza. Przy pracy w niższych temperaturach konieczne jest stosowanie specjalnych materiałów.

W naszych warunkach klimatycznych, gdy ekstremalnie niskich temperatur mamy w roku kilka, czasami kilkanaście dni, używanie takich właśnie specjalnych materiałów jest ekonomicznie nieuzasadnione. Żeby jednak nie doprowadzić do trwałego uszkodzenia naszych mechanizmów, konieczna jest podstawowa wiedza w tym zakresie i stosowanie się do pewnych reguł opisanych poniżej.

Elektronika w niskich temperaturach

Konstrukcyjnie, większość układów elektronicznych stosowanych współcześnie, również w pojazdach samochodowych, ma zaprojektowany zakres pracy w temperaturach od -40 do +50° C. Taki zakres pozwala na bezawaryjną pracę w naszych warunkach klimatycznych, jednakże trzeba spełnić pewne warunki. Konieczne jest pełne odizolowanie układów od wilgoci i zasilanie odpowiednim napięciem. Dla układów elektronicznych najbardziej szkodliwe są skoki temperatur wywołujące kondensację pary wodnej na elementach oraz skoki napięcia zasilającego wywołujące dodatkowe błędy w ich funkcjonowaniu. Zarówno pierwsze, jak i drugie zjawisko występuje w elektronice samochodowej.

Pojazdy w większości stojące „pod chmurką” są narażone na opady śniegu, deszczu i zmiany temperatur, oraz na gwałtowny wzrost  temperatury po uruchomieniu silnika. Co więcej, pod wpływem niskich temperatur drastycznie spada sprawność akumulatorów samochodowych. Przy temperaturze -20° C nawet o 50%, co dla nowego sprawnego akumulatora nie jest jeszcze groźne, ale u tak zwanego „kilkulatka” wywołuje całkowite rozładowanie i duże problemy.

Należy jeszcze zwrócić uwagę na coraz powszechniejsze stosowanie dużej ilości dodatkowych elementów elektronicznych podnoszących komfort jazdy, które dla sprawnego działania muszą być zasilanie odpowiednim napięciem i powodują ogromne obciążenie dla układu elektrycznego pojazdu. Podgrzewane siedzenia,...