0:00

(Transcribed by TurboScribe.ai - Go Unlimited to remove this message) Bu bölümde bahsi geçen konular sadece farkındalık yaratmak amacıyla kaydedilmiştir.

0:05

Tıbbi konularda lütfen profesyonel mecralara danışınız.

0:36

HKBU podcast'nin yeni bir bölümüyle daha karşınızdayız.

0:40

Ben Okyanus'un bir tarafında California'da Samet, diğer tarafında İstanbul'larda ise sevgili Nazım Cihan'ım var.

0:47

Bugün sevgili Cihan'la birazcık off the record muhabbet edelim dedik.

0:51

İyi ki de demişiz çünkü genelde birbirimizin enerjilerini böyle yukarıya çekeriz bölüm öncesi.

0:58

Bir ısınmadır hani böyle sahaya çıkan futbolcu minvalinde.

1:01

Bugün öyle bir dinginlik, öyle bir mıyışmışlık vardı ki sevgili Cihan'da kendimi ne bölüm yapası, ne böyle bir kalkası motorası bir yerlerde durdum.

1:13

Allah'tan fark ettim ve yeniden enerjimizi sen sevgili dinleyenin huzurunda yükseltip karşınıza geçtik.

1:20

Değil mi sevgili Cihan'ım? Bunu bir nasılsın sorusunun uzun hali olarak da alabilirsin.

1:25

Teşekkürler Samet'ciğim güzel açıklamaların için.

1:28

İyiyim enerji seviyemizin yükseldiği bir bölümle karşındayım diyebilirim.

1:34

Ama zaten biz hani bu kayıt tuşuna bastığımız anda enerji seviyemiz maksimum oluyor.

1:39

Şey gibi düşünebiliriz hani dedin ya sen ısınma dedin sporculardan müsabaka öncesinde böyle fazla şut kaçırıp sonrasında maç içerisinde son topu sayıya çevirebiliyor bizim durumumuzda.

1:51

Biraz kurumsal konuştum ama öyle. Sende ne var ne yok?

1:54

Yani dinliğinin huzuruna çıkınca bir yanda o enerji zaten bize gelir diyorsun.

1:59

Yani sanki meditasyon yapıp bölüme giriyormuşuz gibi bir girizgah yaptın ama yani.

2:04

Yani meditasyon değil ama genelde off the record böyle biraz muhabbet ederiz kayıt tuşuna.

2:09

Paldır küldür basmadan önce.

2:11

Ya bende fena bir hafta geçmedi.

2:14

Herhalde bu hafta canımı yakan genelde timelinesiz yani zamansız bölümler çeksek de yıllar sonra da belki dinleyicinin hatırlaması için not olarak düşebileceğim bir çevresel felaket haberi vardı Erzincan taraflarından.

2:28

O biraz canımı sıkarak haftamı geçirdi diyebilirim.

2:32

Ana madde yani haftanın özetinde ana maddem de bu vardı gündemde diyebilirim.

2:37

Belki biraz da yoğun bir haftaydı gibi anlıyorum yüzündeki yarı top sakaldan sevgili Samet'cim.

2:43

Evet genelde benim sakal bırakma eğilimim olmadığı için doğru bir tespit güzel bir gözlemleme tarafından bu hafta yoğundu.

2:52

Yani 7 günün 7'sinde de çalıştım uzun saatler bugüne dahil olmak üzere kayıt öncesi.

2:57

Belki sevgini dinleyen şunu merak ediyor olabilir adeta bir Çin halk cumhuriyetinde yaşıyormuş edasıyla 7 gün çalışmanın sebebi ya da motivasyonu nedir sevgili Samet?

3:08

Ama bölümü açarken Okyanus'un bir tarafında dedim yani bu Çin'den de kayıt yapmadığım anlamına gelmiyor.

3:14

Yani bu şey mi yaklaşık 5 yıla yaklaşan 4.5 yılı geçmiş olan podcastimizde aslında sen Okyanus'un daha öte tarafında mıydın?

3:22

Sanki ona evrildin ya biraz kafa olarak son dönemde.

3:25

Aslında çok haklısın yani bazen hep İngilizce'de veya Amerika'da work life balance derler ya.

3:32

Türkiye'de tabi bunun en samimisi okunmuyor herkesin çalıştırılabildiği kadar çalıştırılan bir ortam var.

3:38

Burada biraz daha işte denge kuralım mantığı vardır bazı en azından bazı alanlarda.

3:44

Benim şu anki durumumda öyle bir şeyin kesinlikle bir düşünülebilir tarafı yok ama çok da dinleyiciyi sıkmak istemiyorum.

3:52

Yine de dünyanın neresine gidersen git yine de meslek icap ettiğinde senin de dediğin gibi yağın bir fiksörün içine girebiliyorsun.

4:00

Çok fazla ara vermeden çalıştığın günler olabiliyor.

4:04

Kesinlikle buradan da yavaş yavaş bölüme geçelim istersen.

4:07

Evet Çin'de demişken sen aslında hafif uzaktan da olsa bir alakası var zaten Çin'de de.

4:12

Çin'le her zaman bir alakası var bu tarz bölüm içeriklerinin.

4:16

Sevgili dinleyene bir dönem dünyayı kısıp kavuran ne anlamda kısıp kavuran hani hastalık anlamında kısıp kavuran cüzdan temalı bir bölüm yapacağız seninle beraber.

4:27

Evet aslında daha çok sosyolojik etkilerini el aldık.

4:30

Biraz öyle hani hastalığın evrilmesinden öte yani bizim ilgilendiğimiz hikaye biraz daha farklı tarafı Samet'in de ifade ettiği gibi.

4:37

Yavaştan girelim ve bazı isimleri de bölüm içerisinde anıp onara etmek de gerekecek gibi sevgili Samet'ciğim.

4:43

Yani tarih M.Ö. 2000'li yıllara kadar bile dayanan günümüzde de aslında hala etkisinin yani varlığının devam ettiği etkili de aslında tedavisinin olduğu bir hastalıktan bahsediyoruz.

4:56

Cüzdan veya lepra hastalığı veya hatta üçüncü ismiyle de Hansen's disease Hansen's hastalığı da diyorlar onu bulan bilim insanından dolayı.

5:06

Yani leprosy dedikleri cüzdan hastalığı aslında çok eskilere dayanan bir hastalık.

5:11

Eskilerde de anlaşılmadığı için yani burada çok tekniğine girmek istemesem de bölüm içinde bazı özelliklerini kesin sen de ben de bahsederiz diye düşünüyorum.

5:21

Açıklamak için neden sosyolojik bir fobi haline gelip de insanların neden toplum halinde farklı davranışlara ittiğini.

5:30

Ama her yaştan insanın etkilenebildiği özellikle cildi, çevresel sinirleri, üst solunum yollarını, üst solunum mukozasını ve gözleri tarif edebilen bir hastalık.

5:42

Genelde diz, dirsek gibi sinir uçlarında kendini saklayıp barındıran ve etkili olmaya başlayan bir hastalık.

5:50

Dolayısıyla bölüm başında aslında biz bu cüzdanlıların yollandığı adaları, kolonileri konuşmadan önce neden bu hastalığın bu kadar korkutucu olduğunu eskide anlaşılmadığında neden korkutucu olduğunu biraz anlatmamız gerekiyor diye düşünüyorum.

6:04

Kesinlikle ve genelde de az gelişmiş ülkelerde görülmeye devam ediyor bir tarafıyla da bu hastalık ve 1985'ten bu zamana kadar senin de ifade ettiğin şekilde bir tedavisi olduğu için 16 milyon kişiyi tedavi etmişler.

6:17

2016'dan itibaren de yani bu zamana kadar da yaklaşık 210.000'den fazla kişi de görülmüş bu hastalık yani hala aslında etkinliğini koruyor.

6:26

Ağırlıklı olarak Hindistan tarafında hatta yarıdan fazlası olarak Dünya Sağlık Örgütü verilerinde gözüküyor.

6:32

İşin en enteresan tarafı Brezilya'da bile.

6:34

İkinci sırada. Çünkü Brezilya biraz da büyük olduğu için belki de nüfus yoğunluğu açısından bir tarafıyla da gerçekçi.

6:40

Brezilya ve Endonezya Hindistan'ı takip eden ülkeler.

6:43

Dünya Sağlık Örgütü'nün güzel bir tanımı var.

6:45

O tanımı da paylaşarak topu sana atayım.

6:48

Açlık, yoksulluk, hayat ve temizlik şartlarının kötülüğü, sağlık hizmetlerinden yeterince yararlanamama, iyi beslenememe, aşırı üreme, iç savaşlar, sürekli göçler gibi nedenler hastalığı hala aslında ayakta tutup canlı bir şekilde dünya içerisinde barındırıyor.

7:04

Diğer taraftan da farkındalık olsun diye ocağın son haftasının cüzzam haftası.

7:09

Son pazarını da dünya cüzzam günü olarak ilan etmişler ki hala bu insanlar bir şekilde toplum içerisinde var ve farkında olalım demişler.

7:18

Yeni kaçırmışız ocağın son haftasındaki bu anlamlı zamanı.

7:23

Ama belki sevgili dinleyen bu bölümü herhangi bir ocağın son haftasında dinlerse sevgili Sametciğim.

7:28

Aslında kaçırmamışız değil mi? Evet evet nereden baktığına bağlı kesinlikle.

7:31

Zamanın önceki bölümlerde de konuştuğumuz gibi çok da sübjektif olduğu dönemlerde.

7:37

Ya şey diyeceğim. Bu Hindistan, Brezilya ve Endonezya'ya ek olarak bir şey de önermek istiyorum.

7:42

Aslında öneri kısmından önce bölüm içi önermiş olayım.

7:46

Çünkü tam yeri Dünya Sağlık Örgütü'nün cüzzam hastalığıyla ilgili 2022 yılına dair çok güzel interaktif bir dünya haritası var.

7:55

Bu dünya haritasını hangi ülkenin üzerine gelirseniz gelin size o 2022 yılındaki tespit edilen aşağı yukarı rakamları ve renk şeklinde de haritasını çıkarıyor.

8:05

Yani orada tabii ki de Brezilya, Hindistan, Endonezya kıpkırmızı renk olarak seçilmiş kırmızı tonundalar.

8:11

Türkiye'yi de merak edenler varsa 2022 yılında iki tespit edilmiş resmi dava yani resmi olarak tespit edilmiş iki tane hastalık eklenmiş haritaya.

8:21

Ama tabii daha fazla da olabilir o kesin olmamakla birlikte.

8:24

Mesela ABD'de de benim yaşadığım yerde de 136 olarak geçmiş.

8:28

Bu arada bölüme çalışırken ilginçler Florida'da son yıllarda cüzzam hastalığının yeniden revaçta olduğu yükselişe geçtiği şeklinde haberler önüme düşmeye başladı.

8:37

Bunu da şeyle bağlayacağım. Sen dedin ya bugünümüzde 3.

8:41

Dünya ülkelerinde hala daha çok görülüyor diye.

8:43

Şimdi hastalıkla ilgili şöyle ilginç bir şey var.

8:46

Bağışıklık sistemi daha zayıf olan insanlarda daha etkili olabiliyor ve hatta yıllarca da saklanabiliyor bir belirti göstermeden önce.

8:56

Şimdi bunu da uzun uzantmaya gerek yok.

8:58

Dinleyenlerimiz de çok farkında olduğu için tabii ki de 3.

9:03

Dünya ülkelerinde bağışıklık sistemi de daha düşük oluyor beslenmeden ve sosyoekonomik durumlardan dolayı.

9:08

Dolayısıyla tedavisi bulunmadan önce bile 1980'lerden 90'lardan önce yine de kuvvetli bağışıklık sistemiyle Avrupa'da başka yerlerde daha az görünmeye başlamıştı aslında.

9:20

Bağışıklık seviyesi de düşünülenden çok daha düşükmüş aslında.

9:24

Evet evet öyleymiş. Çok önemli bir konu.

9:27

Tarih boyunca da cüzzam hastalarına karşı bir ön yargı, onlardan uzak durma ve bir tarafıyla da orta çağlarda falan Tanrı'nın laneti olarak tanımlanan bir hastalık.

9:37

O yüzden dolayı bulaşıcılığın minimum seviyede olduğunu bilmek aslında farkındalığın ikinci boyutu gibi.

9:44

Anavatanın Asya olduğu söyleniyor ya da öngörülüyor bu hastalığın ve yavaş yavaş bölümün aslında merkezine oturan tarafa doğru yol alırken bir kişiyi de Türkiye ekseninde aslında onora etmek gerektiğini yaptığım araştırmalarda şaşırarak gördüm.

9:59

Onlardan en başında geleni Türkan Saylan.

10:02

Bu çok bilinmiyor aslında ama hani eğer Türkiye'de cüzzam kontrol altına alınıp bitirebildiyse en büyük pay ona aittir diye bir sürü yazı, video ve benzeri done gördüm.

10:14

Bu da beni hem sevindirdi çünkü karakter olarak nasıl bir karakter olduğunu biliyoruz.

10:19

Hani belli ideallerin peşinden giden bir insandı kendisi ama tabii ki son dönemde hani ona yaşatılanlar...

10:26

Bize nasıl veda etmek zorunda kaldığını da biliyoruz.

10:29

Evet, aynen öyle. Bence de analım.

10:32

Bence burada bu önemli ismi anmanın hiçbir şekilde sakıncası yok.

10:36

Aksine ölümsüzleştirilmesi anlamında bence de önemli bir noktaya değindin.

10:41

Teşekkür ediyorum sevgili canım. Ben de bilmiyordum senden duyana kadar çünkü genelde ben böyle daha dünya etrafına dönen konularda Türkiye'ye odaklı şeyleri sana bırakmaya çalışıyorum.

10:51

Daha biraz diğer tarafta, bana yakın taraflarda bakmaya çalışıyorum.

10:55

Çünkü mesela şimdi tam konuya geçeceğiz dediğin bu adalar ve kolonilerle ilgili bakarken benim de önüme mesela bu taraftan bir örnek vereyim.

11:02

Sürekli Hawaii'de bulunan bir ada karşıma çıktı.

11:06

Özellikle cüzzamlı adaları veya kolonileri dediğinizde üzerine işte belgeseller, kitaplar, filmler yapılan bir çok hüzünlü bir backgroundlu bir hikayesi olan Kalaupapa Köyü.

11:19

Molokai Adası'nda bulunan bir köy.

11:22

Dünya üzerinde hatta hala aktif olan birkaç tane koloniden biri olarak da sayılıyor günümüzde şu anda konuşurken.

11:29

Çünkü yaşı 70 ile 90 arasında değişen eski cüzzamlı hastalardan bazıları orada kalmayı tercih etmişler.

11:37

Zamanında burası bildiğin bir sürgün adasıymış.

11:40

Yani insanlar almışlar oraya atmışlar.

11:42

6 ayda bir, yılda bir tekneyle birkaç yemek bir şeyle erzak getirmişler.

11:47

Gitmişler bu tarz bir hikayesi var adanın.

11:50

Ama günümüzde böyle gönüllü şeye çünkü bazı yasalar geçiriliyor ve bunlar zorunlu olarak oraya götürülüyor.

11:56

Sonra bazı yasalarla bu yapılan hastalığın anlaşılmasıyla birlikte kaldırılıyor.

12:01

Ona rağmen gönüllü olarak kalanlar var orada.

12:03

O yüzden aslında dünya üzerindeki birkaç koloniden biri diye geçiyor aslında zorunlu olmasa da.

12:08

Bu tarafta da öyle bir tane var.

12:10

Türkiye'ye de yakın hani coğrafi olarak bu kolonilerden bahsetmek istiyorum.

12:14

Türkiye'ye de yakın Yunanistan'daki Sakızadası'ndaki bir koloni karşıma sürekli çıktı.

12:19

Sende var mı başka listeye aldığın insanların zorla götürüldüğü veya tutulduğu adalar veya koloniler anlamında?

12:27

Ya belli ülkelerde araştırırken karşıma çıkan mesela Senegal var.

12:32

Senegal tarafında bir köy varmış ve bu köye zaman zaman yardım örgütleri gidip işte hem çevre temizliği hem gıda yardımı ve benzeri şeyler yapıyorlarmış.

12:43

Geçmişte mi günümüzde mi Senegal örneği?

12:45

Günümüzde. Ama hani Sudan gibi.

12:48

Sudan'da da ben duydum Afrika'da. Çok yerde var ya.

12:51

Hani bu tarz belli başlı ülkelerde yine başa dönüyorum biraz ama az gelişmiş ülkelerde halen devam ediyor bu izolasyon.

12:59

Mamata Gandhi'nin bir sözü var bu hastalıkla alakalı olarak.

13:02

Cüzdamlı savaşta sadece tıbbi tedavi ile değil hayata küsen insanlara yaşama sevincini yeniden kazandırmakla zaferi ulaşılır demiş.

13:12

Bu da aslında biraz işi özetliyor. Çünkü hani cüzdamlı olanlar tarih boyunca hep ötekileştirilip bir şekilde uzaklaştırılmışlar toplumdan.

13:20

Bu şu an değindiğimiz hani köylerde işte adalarda bir şekilde muhafaza edilmeleri.

13:25

Hani açık cezaevi mantığı bir tarafıyla da.

13:28

Bu onları daha da yalnızlaştırıp tarih içerisinde de farklı bir yere koymuş bu hikayeyi.

13:36

Burada bir tane çok güzel değime rastladım araştırırken.

13:40

Psychosocial burden yani psikolojik ve sosyolojik bir yük olarak görülmüşler toplumda.

13:47

Sürgüne girmişler. Hem kişi manasında hem sosyal etkileşim anlamında hem evlilik anlamında hem iş bulma anlamında her şeylerin ellerinden alıyorlar bu insanların.

13:58

Az önce konuştuğum lokasyonlara reklam yapmak istersen son kalan kolonilerden biri de Romanya'da.

14:05

Senin ikinci vatanın artık diyebileceğimiz Romanya'da da bir köy varmış.

14:10

Orada hala yaşayanlar varmış. Böyle direkt bu hastalığa bağlantılı olarak burayı seçenler.

14:16

Bir de bana baya ilginç gelen Kareplerin küçük adaları var.

14:20

Saint Vincent ve Petit Mustique diye iki tane küçücük ada var.

14:25

Oralarda 19. yüzyıllar başlarına veya 18.

14:29

yüzyıllara kadar dayanan bazı kafatası araştırmalarında da cüzdeme rastlanmış.

14:34

Yani buralarda mesela Kayı'da geçen bir cüzdem adası olmasa da sonrasında yapılan arkeolojik kazılarda öyle bir şey olduğunu tahammül etmeye başlamışlar.

14:42

Hatta senin verdiğin örneği Avrupa tarafından bir örnekle destek vereyim.

14:46

Almanya tarafında da Orta Çağ zamanında bir köyde DNA araştırması yapmışlar köy mezarlığından 70 tane kişinin.

14:55

1 bölü 3 oranında yaklaşık olarak bu testlerin bir kısmı çiçek hastalığı ama bir çoğu da cüzdan geçirerek bir şekilde hayatlarını devam edip sonrasında vefat ettikleri tespit edilmiş.

15:07

Bir tarafıyla da aslında dünyanın her tarafında olmuş bir kısmıyla da olacak gibi gözüken bir hastalık.

15:13

Evet zamanında bizi bu yıllarda Covid'in korkuttuğu kadar insanları dünya çapında korkutmuş bir şey.

15:20

Bu arada yani bu bölümde şimdi geçmişte anlaşılmıyorken bütün bunların olması bir yana bir de günümüzde anlaşıldıktan sonra hala yapılıyorsa bunun bir kaçık tarafı var.

15:31

Bu bir yana o yüzden ben bu bölümü özellikle ele almak istedim.

15:35

Çünkü son izlediğim YouTube videolarından birinde Avustralya Exeninde çalışan bir cüzdama karşı savaşan bir hayırsever kurum vardı.

15:46

Çin'de yani bir kameraman bir muhabir Çin'de çok uzak genelde bu lokasyonlarda çok uzak ya dağlar ya adalar seçilmiş bu arada yani dağlar dediğimde böyle yol gitmeyen dağ tepelerine falan yollamışlar insanları.

15:59

Bu kameramanla muhabir mesela günümüzde Çin'in bayağı 3-4 tane köyüne erişti.

16:05

Tamamen insanların aslında sürgün edilip uzak gözden ırak olmak için yollandığı yerlere yardım götürüyorlardı.

16:13

Bir hayırsever kuruş olduğu için aynı zamanda da bunu bir belgesele çevirmişler.

16:17

Bir de şeyle kapatmak istiyorum lokasyon davasını Nepal'de işte Sudan'da Çin'de bunlar var dedik.

16:22

Bir de çok ilginç bir yer daha var ülke olduğunu bile bilmiyordum benim cahilliğime yorarsın artık bunu sevileceğin.

16:28

Timor-Leste diye bir ülke varmış Asya'da diye geçiyor Avustralya'nın da kuzeyinde.

16:33

Dünyanın en genç ülkesi bu arada. Sen de yine güzel bir statistik varmış bununla ilgili.

16:39

Ben bunu maalesef cüzdanla beraber öğrenmiş oldum bu ülkenin varlığını.

16:44

Çünkü orada da çok ciddi bir sıkıntı hatta 2006 ile 2010 arasında tamamen temizledik bitti diye resmi bir açıklama yaptılar.

16:54

Sonra 2016'lardan sonra bu sayıların aslında çok daha yukarı çıktığı ve aslında tamamen henüz kurtulamadıkları ortaya çıkıyor.

17:02

Çok da fakir bir ülke o yüzden beslenme, sağlık falan hastane bunlar kısıtlı olan imkanlar bu ülkede de Timor-Leste ülkesinde.

17:11

Bu senin Doğu Timur Cumhuriyeti ile ilgili söylediğin şeylere destekleyici bir şey söyleyeyim.

17:16

Çünkü 600 sene Portekiz'in himayesinde kalmış bir adadan bahsediyoruz.

17:21

Ve o kadar etkisi olmuş ki gelişememesinde de bir tarafıyla da.

17:26

O yüzden üzücü bir tarafı var Avustralya'nın kuzey tarafındaki bu küçücük ülke ile alakalı.

17:32

Ya kahramanlar olarak da evet Türkan Saylan benim gördüğüm kadarıyla Türkiye ekseninde tabi ki diğer bilim insanlarını da yabana atmadan karşıma çıkan ana karakterdi.

17:42

Senin karşına böyle hastalığı bulan abimiz dışında birileri çıktı mı sevgili Samet?

17:48

Ya evet aslında bizim oradan bir örnek vermiş oldun sen hastalıkla ilgili büyük etki yapan.

17:54

Benim karşıma çıkan bir tane 16.

17:57

yüzyıldan bir Japon kahraman olarak geçen Otani Yoshitsugu var.

18:03

Bu Molokai Adası'nda benim telaffuzuma da bir gülümseme geldi orada seninle.

18:11

Bu Molokai Adası'nda Hawaii'de aslında bambaşka kendi bölümü yapılacak bir hikaye bu adada olanlar.

18:17

İnsanların oraya yerleştirilmesi sonra birbirine senin bahsettiğin gibi yani Dalai Lama'nın söylediği gibi kendi aralarında evlilik yapıyorlar.

18:26

Mutluluk bulmaya çalışıyorlar festivaller yapıyorlar derken onların hepsini bir arada tutan bir Father Damien of Molokai diye bir insan var.

18:33

Yani Peder Damien ki Belçikalı bir şahıs kendisi.

18:37

Çok büyük etkiliyor orada hastane kuruyor işte insanların ayakta kalmasını sağlıyor vesaire.

18:43

O başka bir hani tırnak içinde kahraman diyebileceğimiz cüzzam hastalığıyla ilgili bir kişilik.

18:49

Bir de karşına çıktı mı bilmiyorum sevgili Cihan.

18:52

Tam kahraman denmese de bu hastalıktan birazcık birazcık değil bu hastalıktan baya baya etkilenmiş olan Kudüs Kralı Kral Baldwin var.

19:03

1174 ile 1185 yılları arasında hükümdardı kendisi.

19:08

O da ilginç bir hikaye bilmiyorum biraz baktın mı ama hani hem bu hastalığa sahip olup da hem de aynı zamanda hükümdarlığına devam eden bir şahıs.

19:18

Ve hatta böyle sosyal medyada ilgi çeksin diye ilginç maskelerle falan tasvir edilir.

19:24

İlginç bir kişilik. Herhalde onun da adını anmadan bölümü yapmak olmazdı diye düşündüm.

19:29

Sonları gelirken de şöyle bir şey söylemek istiyorum.

19:32

Belki kapanış kısmı da olabilir.

19:34

Visible deformities yani görüntü olarak deforme olmana sebep olan hastalıkların orta çağlarda eski zamanlarda insanların ne kadar daha da fazla acı çekmesine sebep olduğunu gösteren insanlar aslında dışarıdan da yargılamamakla ilgili günümüzde bile güzel bir mesaj olduğunu düşünüyorum bu konunun ve bu bölümün.

19:54

Çünkü antibiyotik grupları ile birlikte çünkü tek bir antibiyotik yetmiyor bu hastalıkla mücadele etmek için.

20:01

Birçok antibiyotik kokteyl şeklinde deyim yerindeyse kullanıyorsun.

20:05

Antibiyotik ile beraber artık kontrol altına alınabilen hatta tedavi edilebilen tamamen tedavi bile edilebilen bir hastalık.

20:12

Düşün neler yaşatmış insanları geçmişlerde bilinmeyen durumlardan ve görünüşten dolayı.

20:23

Ne öneriyoruz kısmıyla bir kez daha sen dinleyenin karşısındayız.

20:28

Her zaman olduğu gibi bazı önerilerimiz var ve sevgili Samet hazır gibi gözüküyor.

20:33

Sevgili Cihanım bugün biraz dolu dolu geliyorum önerilerle bu konuya çünkü bakarken birçok farklı kaynağa eriştim.

20:41

Bunlardan bir tanesi aynı zamanda sadece bölümle ilgili değil genel olarak bilimsel makaleleri araştırmaları okumayı sevenler için bir aslında database önerisi olsun.

20:52

National Library of Medicine diye bilimsel makaleleri yayınlayan ve bunları ücretsiz erişmenizi sağlayan bir adeta online kütüphane var.

21:03

Oradan aslında ilk önerim geliyor.

21:06

Bu ilk öneride de direkt bu hastalıkla ilgili çok güzel detaylı hem Brezilya hem Hindistan ile ilgili Endonezya ile ilgili çok detaylı araştırmaların bulunduğu bir makale var.

21:17

Bu da aslında stigma kelimesini kullanmadık bölüm içinde ama Türkçe'de damgalanma diye çevriliyor çoğu yerde.

21:23

Stigmanın ve cüzzamın sağlık servisi veya sağlık olanakları içinde ne kadar işi zorlaştırdığına dair bir makale.

21:31

Bunu linkine atarız çok uzatmadan hkbpodcast.com'a linkini ekleyeceğimize söyleyeyim.

21:37

Oradan daha detaylı insanlar okumak istiyorsa okuyabilir.

21:39

Diğer okumalık önerim de bu da aslında benim değil Lauren'in bir önerisi olmuş oldu.

21:44

Ben de onun meselesiyle başlamış oldum.

21:46

Kendi sürekli her gün neredeyse bir kitap okuduğu için bu konuyla ilgili de konuşurken evet bu konuyla ilgili çok sevdiğim ve çok etkilendiğim bir kitap var dedi.

21:55

Molokai direk kitabın adı. Yine bölüm içinde bahsettiğimiz Hawaii'deki adaya atfen.

22:00

Ve bunun yazarı da Alan Brennert.

22:03

Kurgusal ama tüm kurgunun içindeki verilerinle gerçek hikayelerden alındığı bir roman.

22:10

Bunu da eklemek istiyorum önerilere. Ben online olarak erişebildiğim için öyle okumaya başladım.

22:16

Dolu dolu gidiyor önerilerim demiştim. Şimdi bir tane de ben okumak istemiyorum veya okumaya vaktim yok ya diyenler için de bir YouTube önerisinde bulunayım.

22:25

The Hidden People Leprosy Mission isimli bir 35-36 dakikalık belgesel var.

22:31

Bunun YouTube linkini de hkbpodcast.com'a bölüm başlığı altında ekleriz.

22:36

Bölüm içinde birazcık bahsettiğim bu Avustralya'dan kalkıp dünyanın farklı yerlerine gidip yardımda bulunan bir hayırsever oluşumun çektiği belgesel direk bu belgesel.

22:47

Ve sonlarda da klasik öneri köşemi iki tane şarkıyla kapatıyorum.

22:52

Bugün seni de gençliğine ve beraber geçirdiğimiz yıllara götüreceğini düşündüğüm grup olan Vega'dan Farklı Rüyalar şarkısı ki Cargo coverıdır.

23:02

Bu çok hoşuma gitti. Farklı bir yorum getirmişler.

23:05

Çok loop'a alıp repeat'e alıp dinlediğim bir şarkı.

23:08

Diğeri de Jordi Fornis'dan Hella Nocto.

23:13

Bu iki şarkıyı hkb'ye dinlencesine ekleyelim.

23:16

Bu ikinci şarkıda birazcık kafan karışmış olabilir.

23:20

Bu aslında... Sadece benim mi karıştı sence?

23:23

Bütün dinleyenlerim karışmış olabilir.

23:26

Bu aslında son zamanlarda ani şekilde ilgi duymaya başladığım sözsüz ve sadece piyano resitale olan şarkılardan bir tanesi.

23:34

Yok isim... Sen ya da ben bazı önerilerde bulunduğumuz zaman ilgi alanının içinde dışında olabiliyor ve doğal olarak da hani kafanda tam kurgulayamıyorsun bilmiyorsan.

23:44

Yani bu onlardan biriydi. Hella Nocto gibi şeyler söyleyince ağzımdan böyle şeyler çıkacak.

23:50

Tam anlayamadık. Belki de sevgili dinleyenlerdir.

23:53

O zaman ben de hızlıca önerilerimi paylaşıyorum.

23:57

İki tane video var. Kısa kısa ikisi. Bir tanesi TRT Arşiv zamanlarından.

24:02

Fafeizm isimli bir YouTube kanalında. Türkan Saylan 1978 yılı cüzdan hastalığını anlatıyor isimlik.

24:09

Çok kısa böyle siyah beyaz güzel bir video var.

24:11

Ona bağlayacağım. Ondan önce izleyip belki buna geçmek gerekir.

24:14

Sunay Akın'ın kanalında cüzdanlı hastalara dokunmaktan korkmayan doktor isimli mini bir video var.

24:21

Böyle iki dakikalık falan. O Sunay Akın'ın hani ses tonu ve hani nasıl diyelim...

24:26

Anladım yeteneği. Sanatıyla alakalı.

24:28

Uzun şeylerden bahsetmiyorum. İkisi de gayet kısa video sevgili dinleyen ve samet.

24:32

Buradan alıp hkbo dinlencesine doğru hepimizi sürüklüyorum.

24:36

Birinci şarkı iki tane olduğunu da söylemedim gerçi değil mi?

24:39

Birinci şarkı Marvin Berry ve Starlighters grubundan Earth Angel eskilerden.

24:46

Back to the Future diyeyim sana direk canlanır.

24:48

Diğeri ise Matthew and Atlas grubundan Aria.

24:52

Bunlar hkbo dinlencesi playlistlerimizde Spotify, Deezer ve YouTube'da olacak sevgili dinleyenler.

24:57

Bayağı da birikti şarkılar herhalde listemizde.

25:00

Sen bunun takibini yapıyorsun. Birikti.

25:04

İnanılmaz bir takipçi artışıyla birlikte yolumuzu devam ediyoruz.

25:07

Buradan o zaman bölüm sonuna gelmişken Rick and Morty tişörtüyle bize katılan sevgili Cihan'a her zamanki gibi teşekkürlerimizi sunalım.

25:16

Sevgili dinleyen sana da bizimle bu yolculukta devam ettiğin için teşekkür edelim.

25:21

Ve klasik hatırlatmalarımız için de ben köşeme çekilirken lafı Cihan'a vereyim ve oradan da kaçalım.

25:27

Bize hkbo.com üzerinden 724 ulaşmakla birlikte bütün sosyal mecra platformlarında bulunmasak da sadece TikTok hariç hani Facebook, Twitter ve Instagram üzerinden aktif bir şekilde bize ulaşabiliyorsun sevgili dinleyen.

25:42

Ayrıca Patreon'dan da ya Samet'in şu an bira bardağından kahve içmesine üzülüyorsan ve onun karton bardakla vazo şeklindeki bardakla hayatına devam etmek istediği, hayatına devam etmesini istiyorsan bir kahve ısmarlamak istersen.

25:57

Patreona bekliyoruz ya da bölüm önerisi.

25:59

E onun dışında bir iki geri iki bazı bölümlerde yolumuzun tekrar tekrar kesişmesi değil mi Samet?

26:06

Kesinlikle öyle. Hepinize tek tek teşekkür ederim.

26:09

Bir dahaki bölümde, önceki bölümde veya ortaktaki bir yerde, bir bölümde görüşmek üzere.

26:16

Sağda solda bir yerde karşınıza çıkabiliriz.

26:19

Hoşçakalın. Hoşçakalın.