Enkele onvoldragen pogingen niet te na gesproken stak de moderne Vlaamse letterkunde van wal met De Leeuw van Vlaenderen (1838). Hendrik Consciences beroemd en berucht gebleven roman voert de lezer terug naar de riddertijd en lijkt op het eerste oog een ondubbelzinnig huldeblijk aan zwaardkunst, blinkende harnassen en hoofse moed. Na zijn dood kreeg de negentiende-eeuwse schrijver hiervoor de rekening gepresenteerd. Louis Paul Boon bijvoorbeeld vond dat Conscience had weggekeken van sociaal onrecht om de Vlaming te verstrooien met dwaze verhaaltjes over ‘edele ridders en mooie jonkvrouwen’. Boon beschuldigde Conscience ervan ‘de taal der oude ridderverhalen’ ondoordacht te recyclen en zo ‘het machtsmisbruik van leenheren en roofridders’ te bewieroken. Deze en soortgelijke verwijten domineren tegenwoordig onze visie op Conscience en zijn werk. Maar klopt deze kritiek wel? Welke betekenis heeft de ridder in het oeuvre van Conscience? Op welke manier hebben oude ridderverhalen hem beïnvloed? In deze lezing zoeken we het samen uit: we bespreken fragmenten uit onder meer De Leeuw van Vlaenderen, Jacob van Artevelde, De Kerels van Vlaanderen en Koning Oriand, en brengen die fragmenten in verband met de oorspronkelijke middeleeuwse ridderverhalen alsook met het werk van andere door ridders gefascineerde kunstenaars uit de negentiende eeuw zoals Walter Scott en Richard Wagner.

Kevin Absillis is als hoofdocent moderne Nederlandstalige letterkunde en literatuurwetenschap verbonden aan de Universiteit Antwerpen.

Nottebohmlezing op zondag 3 oktober 2021 in de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience